De T3 dieselmotoren

auteur: Erik Wilderdijk
met speciale dank aan: René Goossen

Welke dieselmotoren waren er leverbaar in de T3?

Bij de introductie van de T3 in 1979 was deze voorzien nog steeds voorzien van luchtgekoelde benzinemotoren. Aangezien deze motoren, qua verbruik en vermogen, niet meer voldeden aan de eisen van die tijd werden vrij kort daarna watergekoelde motoren in de T3 geplaatst, waaronder ook een dieselmotor.

In 1981 werd de T3 leverbaar met een 1,6 liter dieselmotor welke 50 PK leverde. Deze motor was overgenomen uit de Golf en werd met enige aanpassingen door VW ook in de T3 gebruikt. De aanpassingen betreffen de carterpan omdat het motorblok in de T3 er erg schuin in ligt, de oliepeilstok en de olievulpijp omdat deze vanaf de achterkant van de auto te gebruiken moest zijn, Deze dieselmotor blijkt hedendaags echter nogal zwak te zijn voor een zwaardere bestelauto en is dan ook duidelijk underpowered.
In 1985 introduceerde VW een 1,6 liter turbodiesel motor voor de T3. Deze motor leverde 70 PK en kon veel beter met de zwaardere T3 overweg. Deze turbodieselmotor blijkt echter iets gevoeliger te zijn voor temperatuurproblemen en dient daarom met respect behandeld (zoals eigenlijk iedere dieselmotor) te worden en op tijd zijn onderhoud te krijgen.
In 1987 werd de 1,6 liter dieselmotor vervangen door een 1,7 liter dieselmotor welke 57 PK leverde. Deze motor had wat minder moeite met het gewicht van de T3 maar was het uiteindelijk ook net niet.

Zijn de dieselmotoren van VW gewoon slecht?

Vaak wordt er gezegd dat de dieselmotoren die VW in de T3 gebruikte slecht waren maar is dat ook zo? Nee, de motoren zijn wel degelijk goed. Je zou kunnen zeggen dat VW ze echter verkeerd heeft toegepast omdat VW op dat moment geen andere dieselmotor voor handen had. In de Golf hebben deze motoren wel degelijk hun kwaliteit bewezen maar voor de T3 waren ze vanwege hun te geringe vermogen gewoon minder geschikt. Het is jammer dat VW voor de T3 geen eigen specifieke dieselmotor ontwikkeld heeft want dat had nu een boel problemen voorkomen.

De T3’s die er nu nog rondrijden hebben namelijk vaak al een carrière in het bedrijfsleven achter de rug waar ze meestal niet zachtzinnig zijn behandeld. Je kunt je voorstellen dat een aannemersbedrijf een bus volstopt met werknemers en gereedschap, en er het liefst ook nog een aanhangwagen met materiaal achter hangt. Die eerste jaren houden de motoren dat wel uit en doen zij wat er van hen verwacht wordt. Het houdt echter wel in dat deze motoren enorm aan slijtage onderhevig zijn en met die problemen kampen nu de mensen die zo’n bus aanschaffen om er bijvoorbeeld een camper van te maken om er nog een aantal jaren plezier van hopen te hebben.

Ik heb net zo’n bus gekocht :-(

Nu heb jij als liefhebber zo’n bus met een originele dieselmotor gekocht en je krijgt te maken met motorproblemen. Wat nu? Wel, het belangrijkste is natuurlijk om te onderzoeken wat de oorzaak is. Vanwege hun reputatie in de T3 worden veel motoren direct als “versleten” bestempeld terwijl dat natuurlijk niet direct het geval hoeft te zijn. Slijtage in een motor is normaal en leeftijd en het aantal kilometers dat zo’n motor heeft gedraaid spelen hierbij een belangrijke factor. Het is heel goed mogelijk dat de mate van slijtage zich in een stadium bevindt dat dit nog wel te herstellen is, of een revisie van de motor nog rendabel is. Natuurlijk zal een reparatie, of eventueel revisie, kosten met zich meebrengen maar het is wel behoud van de motor. Of de kosten die dit met zich meebrengt ook opwegen tegen het rijcomfort dat zo’n motor levert is natuurlijk een persoonlijke inschatting die je zelf moet maken.

Hoe herken je nu een versleten dieselmotor?

Enkele eventuele symptomen van een versleten motor kunnen bijvoorbeeld zijn:

• overmatige rookontwikkeling
• slecht en onregelmatig lopen van de motor
• een te hoog olieverbruik
• koelwaterverlies
• olielekkages
• geen kracht meer in de motor
• moeilijker starten door compressieverlies

Overmatige rookontwikkeling merk je natuurlijk snel genoeg op. Vooral bij het starten ontwikkelt zich dan vaak een enorm rookgordijn achter de bus.

Een diesel heeft dat bekende kenmerkende geluid. Dit geluid moet echter wel mooi regelmatig zijn en niet overslaan. Hij moet dus wel op alle vier cilinders lopen, ook direct na het starten. Bij de koude start is het natuurlijk wel van belang dat de koude start versneller ook wordt gebruikt.

Als de motor versleten raakt kan hij ook veel olie gaan verbruiken. Als de boel versleten raakt kan hij olie lekken en in de cilinders verbranden. Dit zal vaak ook te zien zijn aan zwarte/blauwe rook uit de uitlaat.

Oliespetters op de achterzijde van de bus kunnen ook wijzen op slijtage. Een motor met slijtage zal vaak een verhoogde druk in het carter hebben en de olie wordt er dan uitgeperst wat door de wind tijdens het rijden op de achterzijde van de bus terechtkomt. Let wel, een lekke klepdekselpakking of een lekke oliekering ergens geeft dezelfde spetters op de achterklep.

Natuurlijk is een hele goede graadmeter van slijtage de prestatie van de motor zelf. Als de puf eruit is zal de motor langzaam worden en moeite hebben om op snelheid te komen. Dit zul je waarschijnlijk ook snel genoeg gaan opmerken.

Als je zekerheid wilt hebben over de staat van een motor kun je het beste een compressietest, of een cilinder lektest, laten uitvoeren. De uitslag van zo’n test geeft meestal een goed beeld over de staat waarin een blok zich (nog) bevindt.

Nu zijn deze punten alleen een kleine aanwijzing waaraan je een versleten motor kunt herkennen. Als je nu bij jouw eigen motor een of meerdere punten herkent raak dan niet gelijk in paniek. Sommige van de symptomen kunnen ook andere oorzaken hebben. Laat in geval van twijfel gewoon een bekwaam vakman, met kennis van dieselmotoren, naar de motor kijken en vraag hem naar zijn oordeel. Als het een echte vakman is zal hij jou kunnen vertellen wat de staat van de motor is en wat er eventueel nog aan te doen is.

De dieselmotor van mijn bus is op, wat nu?

Als nu blijkt dat de motor in jouw bus versleten is, en revisatie niet meer rendabel is, kun je er dus een ruilmotor in plaatsen. Hiervoor zijn diverse opties met elk een eigen kostenplaatje.

Een 1,6D motor uit een Golf of Passat kan, zij het met enige aanpassingen, in de T3 geplaatst worden. Het grote voordeel hierbij is dat deze motoren makkelijk te vinden, bijvoorbeeld op de sloop. De nadelen kun je natuurlijk op je tenen wel aanvoelen. Een gebruikte motor uit een sloopauto brengt een enorm risico met zich mee. Deze motoren hebben vaak al een respectabel aantal kilometers gedraaid met de bijbehorende gradatie van slijtage. Bovendien heb je hierboven al kunnen lezen dat deze motor domweg te weinig vermogen levert voor de T3. Als je voor deze optie kiest zul je dus waarschijnlijk op korte termijn weer met hetzelfde probleem te maken krijgen en blijkt goedkoop duurkoop te zijn.

Een gereviseerde ruilmotor is ook een optie. Er zijn enkele bedrijven die gereviseerde T3 motoren aanbieden. Dit gebeurt op een ruilbasis waarbij je het oude blok in moet ruilen op het gereviseerde blok. Voordeel is dat je weer een originele T3 motor terugkrijgt en daarvoor niks hoeft aan te passen. Deze revisiemotoren worden echter wel kaal aangeleverd en je zult dus alles van het oude blok, zoals de pomp en dergelijke, over moeten bouwen naar het gereviseerde blok. Het nadeel van deze optie is dat je dan wel over een “nieuwe” motor beschikt maar dat deze eigenlijk nog steeds over te weinig vermogen beschikt zoals je hierboven hebt kunnen lezen. Ook de staat van de opnieuw gebruikte onderdelen van je oude blok blijven een onbetrouwbare faktor want die zijn immers niet nieuw.

Een andere optie is het plaatsen van een gebruikte of gereviseerde 1,9D of 1,9TD motor. Deze motoren komen ook uit de Golf maar beschikken wel over voldoende vermogen voor de T3. Volgens sommigen is dit eindelijk de motor die VW eigenlijk in de T3 had moeten gebruiken. Tegenwoordig kiezen veel mensen voor deze optie omdat deze motor domweg een wat hoger rijcomfort levert in de T3. Met deze motoren kan de T3 goed meekomen in het verkeer zonder dat het uiterste van de motor gevraagd wordt. Deze motoren kunnen echter niet simpelweg overgenomen worden uit de Golf en er zullen enkele aanpassingen gepleegd moeten worden. Het is ook aan te bevelen om, in het geval je van een 1,6D (of 1,7D) om laat bouwen naar 1,9D, de versnellingsbak aan te passen of te vervangen door een bak met beter passende overbrengingsverhoudingen. De 1,9 D en TD zijn “lange slag” motoren en maken minder toeren dan een 1,6 of 1,6TD motoren waardoor je zonder aanpassing dus een nog lagere topsnelheid haalt terwijl de kracht van de motor een hogere snelheid aankan. Wat verder de motorenkeuze bepaald is het koelsysteem welke nu in je auto aanwezig is, er is een redelijk groot verschil in capaciteit tussen het koelsysteem van de gewone diesel en de turbodiesel. Met het “kleine” koelsysteem kom je dus in problemen met bijv. een nieuw te plaatsen 1,9TD omdat deze dan niet voldoende wordt gekoeld en dus ook weer snel stuk zal lopen. Hiervoor zijn dan extra maatregelen nodig in de vorm van een extra oliekoeler en bijv. een intercooler om die bedrijfstemperatuur weer omlaag te krijgen. Een betere start is natuurlijk dan een auto welke van origine al een turbodiesel met groter koelsysteem aan boord en dan nog is extra koelen niet overbodig en levensduur verlengend.

Neem eens contact op met een bedrijf dat deze 1,9 liter dieselmotoren regelmatig inbouwt in de T3 en zij zullen je alles kunnen vertellen over wat er bij komt kijken in het geval je zo’n motor in wilt laten bouwen. Deze optie brengt natuurlijk een wat hoger kostenplaatje met zich mee maar zal ook voor de nodige jaren probleemloos rijgenot zorgen.

Natuurlijk kun je ook een TDI motor inbouwen maar vanwege de hoge kosten van 6000 tot 8000 euro laten we deze optie maar buiten beschouwing. De TDI ombouw vraagt veel kennis van elektronica en eigenlijk een complete donorauto waar al deze elektronica in zit. Ook zijn er inmiddels tussenoplossingen in de vorm van een TDI motor zonder al deze elektronica maar met een mechanische dieselpomp.

Je maakt uiteindelijk zelf de beslissing.

Laat je dus adviseren door een deskundige als je motor symptomen van slijtage begint te vertonen, sommige problemen zijn misschien nog wel te verhelpen. Het is toch een persoonlijke kwestie hoeveel geld je nog aan een motor wilt besteden of dat je wellicht kiest om een ruilmotor te plaatsen. Natuurlijk brengt het plaatsen van een ruilmotor de nodige kosten met zich mee en ook hierbij moet je zelf beoordelen of jouw bus zo’n investering nog waard is en hoelang je er nog plezier aan wilt beleven. Hopelijk heb je na het lezen van deze uitleg een idee gekregen van de mogelijkheden. Wat je er mee gaat doen ligt uiteindelijk aan jou zelf. Jij kunt ook alleen zelf bepalen wat financieel haalbaar is, een ander kan niet in jouw portemonnee kijken. Succes bij het nemen van de uiteindelijke beslissing!

Deze tekst is een samenvatting van diverse berichten die op het Nederlandse VW Bus Forum zijn geplaast over het vervangen van versleten dieselmotoren. Aan deze tekst kan geen enkel recht ontleend worden en zijn alleen bedoeld als een indicatie van de mogelijkheden bij het zoeken naar een vervangende dieselmotor. Het navolgen van de genoemde tips moet de lezer geheel op eigen inzicht doen, en geschiedt dan ook geheel op eigen risico.